- Nederlandse gemeenten verwachten dit jaar ruim 9 procent meer uit te geven dan hun begroting van vorig jaar, zo meldt het CBS.
- Daarmee stijgen hun uitgaven naar verwachting harder dan hun inkomsten.
- Over de gehele linie zijn ze vooral veel kwijt aan sociale uitgaven.
- Lees ook: Ambtenaren van gemeenten ‘digital savvy’ maken blijkt lastig: er zijn wel cursussen, maar die worden niet gevolgd
Nederlandse gemeenten denken dit jaar ruim 9 procent meer uit te geven dan hun begroting van vorig jaar. Daarmee gaan de uitgaven naar verwachting harder omhoog dan hun inkomsten.
Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van gemeentebegrotingen voor 2024.
Volgens het statistiekbureau begroten gemeenten op bijna alle beleidsterreinen hogere lasten dan vorig jaar. Over de gehele linie zijn ze vooral veel kwijt aan sociale uitgaven. Dan gaat het bijvoorbeeld om jeugdhulp, maatschappelijk werk, aanpak van huiselijk geweld en vluchtelingenopvang.
Het beleidsterrein Sociaal domein overig, waar deze uitgaven onder vallen, is bij alle gemeenten samen goed voor 18,4 miljard euro. Dat is dik 11 procent meer dan vorig jaar.
Bij het sociale domein waar inkomens- en participatieregelingen onder vallen, komen de uitgaven dit jaar naar verwachting op 12,5 miljard euro uit. In totaal zijn sociale uitgaven daarmee goed voor bijna 31 miljard euro.
Ook de gestegen lonen en prijzen zorgen voor hogere uitgaven. De totale lasten worden begroot op ruim 74,7 miljard euro.
De begrote inkomsten liggen ook rond de 75 miljard euro. Daar is de toename met net geen 9 procent iets kleiner.
Op welke bedragen de gemeenten uiteindelijk uitkomen is afwachten. "Doorgaans liggen zowel de begrote baten als de begrote lasten iets lager dan de werkelijke baten en lasten in de jaarrekeningen", zegt het CBS.
Gemeenten bezorgd over korten gemeentefonds in 2026
Het duurt altijd een tijd voor het statistiekbureau van alle gemeenten de uiteindelijke cijfers binnen heeft.
Zo werd pas in december bekend dat gemeenten in 2022 meer geld overhielden dan in 2021. Ze waren toen weliswaar meer kwijt aan energietoeslagen en de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne, maar de inkomsten stegen ook door hogere bijdragen van het Rijk.
De afgelopen jaren leven bij gemeenten veel zorgen over de financiering in 2026 en de jaren daarna. Dan wordt het gemeentefonds, de grootste inkomstenbron van de gemeenten, namelijk gekort. Ook wordt de omvang van het fonds dan niet langer gekoppeld aan de rijksuitgaven, maar aan de omvang van de economie.
De laatste jaren is het gemeentefonds goed voor meer dan de helft van de totale inkomsten van gemeenten. Voor 2024 komt de begrote bijdrage neer op ruim 57 procent van het totaal.
